Saha Expo 2018 Fuarı (3) – Ä°stanbul

Türk savunma sanayisine katkı veren ve bu alanda sorumluluk üstlenmek isteyen firmalar, bu yıl ilk kez düzenlenen SAHA EXPO 2018 Savunma, Havacılık ve Uzay Sanayi Fuarı’nda buluÅŸtu.

SAHA Ä°stanbul tarafından Ä°stanbul Fuar Merkezi’nde organize edilen ve açılışı bugün yapılan SAHA EXPO’nun, 2 yılda bir gerçekleÅŸtirilmesi planlanıyor.

Moderatörlüğünü Savunma, Havacılık ve Uzay Kümelenmesi DerneÄŸi (SAHA Ä°stanbul) Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Haluk Bayraktar’ın yaptığı ‘Teknolojik Dönüşüm’ baÅŸlıklı panelde konuÅŸan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAÅž) Genel Müdürü Temel Kotil, havacılık sektörünü deÄŸerlendirdi.

Kotil, ‘T625 Genel Maksat Helikopteri’miz Allah’a şükür ayın 6’sında emniyetli bir ÅŸekilde uçtu. 625’i uçurduÄŸumuz zaman Türkiye, kendi imkanlarıyla helikopter tasarımını yapıp bunu uçurabilen 7’nci ülke oldu. Güney Kore bile kendi uçuramadı, Hindistan bile kendi uçuramadı. DiÄŸer ÅŸirketlerden teknik destek aldı.’ diye konuÅŸtu.

Türkiye’nin nitelikli insan kaynağı yetiÅŸtirmesinin bir zorunluluk olduÄŸunu ifade eden Kotil, büyük projelerin baÅŸarıya ulaÅŸması ve bu baÅŸarıların sürdürülebilir olması için yetiÅŸmiÅŸ insan kaynağının hayati önem taşıdığını vurguladı.

Helikopter üretimi konusunda önemli mesafe katettiklerini belirten Kotil, Türkiye’nin helikopter pazarında yüzde 2 pay almasının hedeflendiÄŸini kaydetti.

Kotil, TUSAÅž’ın bu yıl 2 milyar dolar gelir elde edeceÄŸini, sadece bir helikopterden 300 milyon dolar elde edileceÄŸini bildirdi.

625 Helikopteri proje ekibinin çok azimli ve baÅŸarılı bir ekip olduÄŸunu ifade eden Kotil, bu ekibin; 625’in çalışma takvimi, uçuÅŸ ve test tarihlerini yansıttıkları bir takvim bastırdıklarını, uçuÅŸ baÅŸarıyla gerçekleÅŸince bunu kendilerine gösterdiklerini anlattı.

‘Türkiye’nin tasarlaması gerekiyor’

Temel Kotil, TUSAÅž bünyesindeki Uçak Yapısal Genel Müdürlüğü’nün hem iç piyasaya hem de dış piyasaya çalıştığını belirterek, ‘İçeri aÅŸağı yukarı 150-200 milyon dolar bir iÅŸ yapıyor, dışarıya 500 milyon dolarlık iÅŸ yapıyor. Boeing, Airbus, Lockheed Martin, hepsine… Diyorum ki Genel Müdür Yardımcısı Naki Bey’e, ‘Sen o zaman dışarıya çalışmasan, içeri çalışsan 500 milyon 5 milyar yapıyor.’ Çünkü konsolide ediyoruz. Yani Türkiye’nin tasarlaması gerekiyor.’ ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Türkiye’de devletin havacılık sanayisine desteÄŸini memnuniyetle karşıladıklarını dile getiren Kotil, ‘TUSAÅž’ın 2 milyar dolarlık yıllık gelirinin yaklaşık 3’te birinden fazlası Savunma Sanayii BaÅŸkanlığı’nın verdiÄŸi prototip geliÅŸtirme parası… DiÄŸer 1 bölü 3’ü ticari, diÄŸer 1 bölü 3’ü de yaptığımız ürünlerden, ATAK’tan elde ettiklerimiz… Projede bir eksiÄŸimiz yok TUSAÅž olarak… Ancak bizim insan kaynağına ihtiyacımız var.’ dedi.

GeçmiÅŸte havacılık alanında bilim adamlarının yalvarmalarına raÄŸmen Ankara’daki uçak fabrikasının kapatıldığını anımsatan Kotil, bu dönemlerin geride kaldığını, ÅŸimdi proje geliÅŸtirmek için devletin desteÄŸinin arkalarında olduÄŸunu söyledi.

‘Lockheed Martin 46 milyar dolar ciro yapıyor, 50 bin mühendisi var’

TUSAÅž Genel Müdürü Kotil, TUSAÅž’ın altyapısını geliÅŸtirmek için 10 bin çekirdekli bilgisayar aldıklarını belirterek, ikinciyi de alma kararı verdiklerini bildirdi.

TUSAÅž’ın 2 bin 500 mühendisi bulunduÄŸunu aktaran Kotil, şöyle devam etti:

‘Yaklaşık bin tane 2 yılda ben ekleyebildim üzerine… Bu yıl 750 alıyoruz, geçen sene 450 aldık, seneye bin alacağız. 10 bin mühendis sayısına çıkmak istiyoruz. Çünkü bu projeleri teslim edebilmemiz için buna ihtiyacımız var. 10 bin mühendis belki çok geliyor size ama Lockheed Martin 46 milyar dolar ciro yapıyor, 50 bin mühendisi var. Genel müdür yardımcısı söyledi. Dedim ‘ne yapıyorsun, boÅŸ mu duruyorlar?’ Diyor ki, ‘Amerika hükümeti destekliyor. Çünkü ihtiyacı olduÄŸu zaman el altındayız.’

Dolayısıyla benim gördüğüm ilim, en önemli konu baÅŸlığımız. Ä°limden baÅŸlayan bir taban oluÅŸturarak büyük hacimlere çıkabiliriz. Türkiye’nin küresel havacılıkta oyuncu olması için gereken mühendis sayısı neyse benim görevim onu bulup yetiÅŸtirmek ve yetiÅŸtiriyoruz.’

‘Rekabet öncesi iÅŸ birliÄŸini söylüyoruz ama yeterince yapamıyoruz’

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraÅŸtırma Kurumu (TÃœBÄ°TAK) BaÅŸkanı Prof. Dr. Hasan Mandal da bilginin üretimi ve bilginin kim tarafından üretileceÄŸi konusunun Türk savunma ve havacılık sektörleri için en büyük sorular olduÄŸunu belirterek, ‘Türkiye, savunma sanayindeki yerlilik oranını yüzde 24’ten yüzde 65 seviyesine çıkarmayı baÅŸardı. Bunu tüm sektörlere yaymanın yollarını aramalıyız.’ dedi.

Katma deÄŸerli üretim yapan ÅŸirketlerin iÅŸ birliklerini ve iletiÅŸimi artırması gerektiÄŸini vurgulayan Mandal, ‘Biz teknoloji üreten bir ülke olduk, olacağız. Bunun için öz deÄŸerlendirme yapmalıyız, iletiÅŸimi ve iÅŸ birliklerini doÄŸru kurgulamalıyız. Elbette ki insan kaynağımızı da geliÅŸtirmeliyiz. Maalesef rekabet öncesi iÅŸ birliÄŸini söylüyoruz ama yeterince yapamıyoruz. Buna biraz daha odaklanmamız lazım.’ ifadelerini kullandı.

‘Ä°ÅŸ birliÄŸi konusunda biz sınıfta kalıyoruz’

Savunma Sanayii BaÅŸkan Yardımcısı Celal Sami Tüfekçi ise iÅŸ birliklerini geliÅŸtirmek için çalıştıklarını ifade ederek, ‘Ä°ÅŸ birliÄŸi konusunda biz sınıfta kalıyoruz.’ dedi.

100 Günlük Eylem Planı’na, Savunma Sanayi Ekosistemi Koordinasyon Platformu kurma hedefini koyduklarını belirten Tüfekçi, bu platformdan umutlu olduÄŸunu söyledi.

Ä°thal parçaların yerli üretimi için 20 yıl boyunca süren tartışmaların ardından firmalara ‘Bunu 3 yılda bitir’ gibi direktiflerin verildiÄŸini anımsatan Tüfekçi, ‘Ä°htiyaçların zamanı çok önemli. Yıllarca tartıştığımız zaman gecikiyoruz. Bakanlığımız, artık ihtiyaç anında devreye girebiliyor. Süratle hareket edebiliyor.’ diye konuÅŸtu.

‘Yerli platformlar kurmayı sürdürelim’

ASELSAN Genel Müdür Yardımcısı Ä°brahim Bekar, Türkiye’nin, teknoloji ve katma deÄŸer üretmeye çalışan kurumlarında iÅŸ paylaşımı konusunda çok baÅŸarılı olduÄŸunu belirterek, ‘Biz iÅŸ paylaşımında çok iyiyiz ama bizim aslında iÅŸ birliÄŸine ihtiyacımız var.’ dedi.

Yerli teknolojilerin yaygınlaÅŸması için ‘Yerli platformlar kurmayı sürdürelim’ fikrini dile getiren Bekar, şöyle konuÅŸtu:

‘Özgün teknolojilerimizi üretebilmek için kendimize ait platformlarımız olmalı. Sayın CumhurbaÅŸkanımızın yerli otomobil konusunda dikkati çekmek istediÄŸi nokta bence bu… Yıllarca otomotiv yaptık ama bunların alt komponentlerinde, alt kırılımlarında varlık gösteremedik. Bu alanlarda inovasyonlar yapabilmek için platformlarda varlığımızı güçlendirmeliyiz. Bu yoldan gidersek inovasyonlar yapabiliriz.’

Yurt dışında çalıştığı dönemlerde teknolojiyle ilgili projeler geliÅŸtirirken ekiplerinde antropologların bulunduÄŸunu bildiren Bekar, ‘Baktığımız zaman, teknolojilerin insan hayatına uyumu konusunda görüş belirtmeleri için ekiplerde antropologlar hazır bulunuyor. Bu gerçekten önemli.’ ifadelerini kullandı.

‘Uçaklar pilotuna göre uçacak’

ROKETSAN Genel Müdür Yardımcısı Dr. Sartuk Karasoy da Türkiye’nin nörobilim alanında oldukça baÅŸarılı olduÄŸunu vurgulayarak, ‘At sahibine göre kiÅŸner’ atasözünde olduÄŸu gibi, uçaklar pilotuna göre uçacak. BaÅŸka pilot oturduÄŸunda ona farklı tepki gösterecek. Pilotların üzerinden alınan gerçek zamanlı verilerle uçağın tepkileri deÄŸiÅŸecek.’ ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Karasoy, hiç kimsenin teknolojiyi yönetemeyeceÄŸini, teknolojinin ancak yönetiÅŸilebileceÄŸini belirterek, ‘Bunun olabilmesi için tüm paydaÅŸların haklarının, sorumluluklarının çok net tanımlandığı, limitlerinin, sınırlarının konduÄŸu, fikri mülkiyet haklarının korunduÄŸu bir mekanizmanın oluÅŸturulması gerekiyor. Bu konuda ciddi çabalar var. Bu paneller ve konferanslar bile bunun bir parçası.’ deÄŸerlendirmesinde bulundu.

HAVELSAN Genel Müdürü Ahmet Hamdi Atalay ise yapay zeka ürünlerinin tanıtımını çok yakında gerçekleÅŸtireceklerini belirterek, ‘Yüzde 100 milli ve yerli yapay zeka platformumuz var. Ä°stihbarat ve çeÅŸitli kamu kurumlarında çalışıyor.’ dedi.

Atalay, siber güvenlik alanında yerli ve milli çözümlerin acilen gerçekleştirilmesi gerektiğini aktardı.

Türk Hava Yolları Teknik AÅž Genel Müdür Danışmanı Halil Tokel’in moderatörlüğünde düzenlenen ‘Nasıl baÅŸardılar?’ panelinde de SAHA Ä°stanbul’dan 15 firma, baÅŸarı hikayelerini anlattı.

SAHA EXPO 2018, 15 Eylül’de sona erecek.